Dit zijn de actuele spelregels voor veilig hijsen met een werkplatform
Voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte wordt in veel sectoren gebruikgemaakt van een werkbak, manbak of werkplatform aan een hijskraan, verreiker of Manitou. De afgelopen jaren is hier veel om te doen geweest. In 2020 werden namelijk strengere voorwaarden gesteld aan het gebruik hiervan. Daarop ontstond veel commotie. In 2021 zijn de voorwaarden daarom op sommige punten weer versoepeld. Hoe zit het nu precies en vanwaar al die wijzigingen? laten we beginnen bij het begin.
Wil je een werk- of manbak inzetten?
Zorg dus dat je de uitgangspunten kent en de regels vanuit het Arbeidsomstandighedenbesluit naleeft. Bij Mennens adviseren we je graag over de juiste toepassing voor jouw situatie.
Manbak verboden bij regulier gebruik
Hoewel de regels over het gebruik van een manbak of werkbak duidelijk zijn, blijkt in de praktijk dat deze vaak ongeoorloofd worden ingezet. Dat komt doordat hijskranen en verreikers meestal al aanwezig zijn op bouwplaatsen, terwijl een hoogwerker vaak niet direct beschikbaar is. Hoogwerkers huren kost bovendien tijd en geld, en die tijd is er niet altijd. Het lijkt dan eenvoudiger om een werk- of manbak te gebruiken. Toch is dit in strijd met de regels voor manbakken. Het gebruik van een manbak is namelijk niet toegestaan bij regulier werk op hoogte; het hijsen van personen met een manbak is alleen toegestaan bij incidenteel gebruik en als geen ander arbeidsmiddel geschikt is. Voor standaard gebruik is een manbak daarom verboden volgens de wetgeving.
Belangrijke wijzigingen in de wetgeving (2020)
Maar zoals gezegd heeft personen hijsen in een werk- of manbak nooit de eerste voorkeur. Voor meer duidelijkheid en uniformiteit, werden de voorwaarden voor de inzet van werk- en manbakken in 2020 aangescherpt in het Arbeidsomstandighedenbesluit1. Dit waren de meest ingrijpende wijzigingen:
- Je moest 3 dagen vóór de inzet van de werk- of manbak een melding doen bij de Nederlandse Arbeidsinspectie.
- Je moest het werkplan laten toetsen door een geregistreerd hoger veiligheidskundige.
- Je mocht alléén gebruikmaken van een werk- of manbak als de windsnelheid niet meer bedroeg dan 7 meter per seconden.
Over deze punten ontstond veel weerstand. Want een werk- of manbak wordt júist vaak voor ad-hocwerkzaamheden gebruikt. Met de meldingsplicht, werd dat onmogelijk gemaakt. Bovendien was deze wijziging primair ontstaan omdat er met name in de asbestsanering veelvuldig van deze werkmethode gebruik werd gemaakt. Plus: voor elke inzet een werkplan opstellen en laten toetsen door een geregistreerd hoger veiligheidskundige kost extra tijd (en geld). En bij de wijziging over de windsnelheid stond geen duidelijk meetpunt gedefinieerd (was dit beneden gemeten, of in de bak op hoogte?).
Er waren ook veel misverstanden. Velen dachten dat de inzet van een werk- of manbak helemaal niet meer was toegestaan, bijvoorbeeld.
Versoepeling in 2021: Wat is er veranderd?
Dit leidde ertoe dat in 2021 het desbetreffende artikel op een aantal punten opnieuw werd gewijzigd:
- Je moet uiterlijk 2 dagen voor de inzet van een werk- of manbak een melding doen bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. In het geval van een calamiteit is er de mogelijkheid om kort voor aan vang van de werkzaamheden, minder dan 2 dagen, een melding te doen. In dit geval dient de werkgever over een RI&E te beschikken. De RI&E dient in dit geval als basis voor de rechtvaardiging voor de inzet van een werkbak of werkplatform, wanneer er bij een calamiteit geen werkplan opgesteld kan worden.
- In de praktijk is het mogelijk dat bepaalde werkzaamheden, op verschillende locaties, waarbij de omgevingsfactoren identiek zijn, zodanig vergelijkbaar zijn dat een werkplan dat is opgesteld en beoordeeld door de werkgever voor al deze gelijke werkzaamheden toepasbaar is. Als dit werkplan in alle gevallen in overeenstemming is met de feitelijke situatie ter plaatse, aard en de inrichting van het werk waar de werkzaamheden zullen worden verricht en de gegeven omgevingsfactoren, voldoet dat ook aan de voorschriften in artikel 7.23d, derde lid. Een werkgever mag zich hierbij laten ondersteunen door een deskundige.
- Het werkplan moet worden getoetst door een specialist (dit is veel algemener dan een geregistreerd veiligheidskundige).
- Je mag gebruikmaken van een werk- of manbak als de windsnelheid niet meer bedraagt dan 13,8 meter per seconden, gemeten vanaf het hoogste punt van het hijswerktuig. Er is dus een duidelijk meetpunt gegeven én de maximale windsnelheid is verhoogd.
Nog vragen over de inzet van een werk- of manbak?
Bij Mennens adviseren we je graag over de juiste toepassing voor jouw situatie. Neem contact op met een vestiging in de buurt.
Hoe voldoe je aan de regels?
Het komt er dus op neer dat de inzet van een werk- of manbak als uitzondering geldt. Wanneer is de inzet hiervan nu wél ‘gerechtvaardigd’, en wanneer niet? Hiervoor is een leidraad ontwikkeld. In deze leidraad lees je alle uitgangspunten en spelregels.
Mis nooit nog de nieuwste updates over veilig werken op hoogte!
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en krijg handige informatie direct in je mailbox!
Download onze whitepaper 'Veilig hijsen in de dagelijkse praktijk'
Ontdek de belangrijkste aandachtspunten voor een zo veilig mogelijke dagelijkse praktijk voor medewerkers.
Mennens Video Podcast ‘Wijziging Arbobesluit (artikel 7.23d)’
Over werken met een werkbak of een werkplatform. Dirk van Blijswijk, specialist valbeveiliging, in gesprek met Frits van Boetzelaer, specialist staalkabel.
1 Het gaat om Artikel 7.23d. van het Arbeidsomstandighedenbesluit
